[The Revolutionists] "Horrible Bosses" (2011)

Horrible Bosses

Το Horrible Bosses είναι μία μαύρη κωμωδία του 2011, που σκηνοθέτησε ο Seth Gordon, σε σενάριο των Michael Markowitz, John Francis Daley και Jonathan Goldstein, βασισμένη σε μια ιστορία του Markowitz. Πρωταγωνιστούν οι Jason Bateman, Charlie Day, Jason Sudeikis, Jennifer Aniston, Colin Farrell, Kevin Spacey και Jamie Foxx. Το σενάριο μιλάει για τρεις φίλους οι οποίοι αποφασίζουν να δολοφονήσουν τα αφεντικά τους, που τους καταπιέζουν στον χώρο εργασίας τους.

Υπόθεση

Ο Nick Hendricks και ο Dale Arbus είναι φίλοι που απεχθάνονται τα αφεντικά τους. Ο πρώτος εργάζεται σε μία οικονομική επιχείρηση για τον ψυχολογικά καταπιεστικό Dave Harken ο οποίος δίνει ελπίδες για προαγωγή στον Nick, αλλά τελικά την δίνει ο ίδιος στον εαυτό του. Ο Dale είναι βοηθός ορθοδοντικού που παρενοχλείται σεξουαλικά από το αφεντικό του, την Dr. Julia Harris. Συγκεκριμένα, αυτή τον απειλεί πως θα πει στην αρραβωνιαστικιά του ότι είχαν συνευρεθεί αν αυτός όντως δεν ενδώσει στις επιθυμίες της. Ο τρίτος της παρέας, ο Kurt Buckman, απολαμβάνει την εργασία στο πλευρό του Jack Pellitt, αλλά μετά τον θάνατο του τελευταίου, η εταιρεία περνάει στα χέρια του ανήθικου γιου του Pellitt, Bobby, ο οποίος είναι εθισμένος στην κοκαΐνη.

Πιστεύουν πλέον ότι η ζωή τους θα είναι πολύ καλύτερη εάν ξεφορτωθούν τα αφεντικά τους. Ενώ αρχικά διστάζουν, συνειδητοποιούν ότι η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο και αποφασίζουν να τους δολοφονήσουν. Μισθώνουν έναν –υποτιθέμενο- επαγγελματία εκτελεστή, ο οποίος τελικά αντί να προχωρήσει σε αυτό που του ζήτησαν, τους δίνει «συμβουλές» για να το πράξουν οι ίδιοι. Συγκεκριμένα, τους προτείνει να αναλάβουν να δολοφονήσουν ο ένας το αφεντικό του άλλου, για να μην κινήσουν υποψίες και να φανούν οι θάνατοι ως ατυχήματα.

Τελικά η παρέα των τριών επιχειρεί να εισβάλλει στα σπίτια των αφεντικών με σκοπό να βρει στοιχεία που θα τους βοηθήσουν στην αποστολή τους. Μέσα από μια σειρά τυχαίων περιστατικών, καταλήγει ο Harkin να δολοφονεί τον Bobby, επειδή νόμιζε ότι είναι εραστής της γυναίκας του. Μετά από αυτήν την εξέλιξη, οι τρεις φίλοι δέχονται μία νέα συμβουλή από τον υποτιθέμενο, τελικά, επαγγελματία να παγιδεύσουν τον Harkin ηχογραφώντας τον να ομολογεί την δολοφονία και να τον καταγγείλουν άμεσα στην αστυνομία. Όμως, μετά από το λάθος τους να τον πληροφορήσουν γι’ αυτό, ο Harkin τους καταδιώκει και προσπαθεί με τη σειρά του να τους παγιδεύσει παρουσιάζοντάς τους στην αστυνομία ως τους πραγματικούς ενόχους. Τελικά, όμως, αποκαλύπτεται και συλλαμβάνεται.

Τέλος, αφού έχουν απαλλαγεί από τα δυο αφεντικά, αποφασίζει ο Dale να ενδώσει στο αφεντικό του, με στόχο όμως στην πραγματικότητα, να την παγιδεύσει, μαγνητοσκοπώντας συγκεκριμένη σκηνή που την ενοχοποιεί.

Ανάλυση χαρακτήρων

Οι εργαζόμενοι

Nick Hendricks (Α) : Εργαζόμενος σε οικονομική επιχείρηση ο οποίος αναζητά να ανελιχθεί στην εταιρεία, όντας υπό την μόνιμη κι αυστηρή επιτήρηση του αφεντικού του, Dave Harkin. Ο τελευταίος του έχει δώσει ψεύτικες ελπίδες ότι θα αναλάβει υψηλότερο πόστο. Ο ίδιος είναι υπεύθυνος στην δουλειά του, δείχνοντας αυταπάρνηση και αφοσίωση για πολλά χρόνια, αναμένοντας την πολυπόθητη προαγωγή. Τελικά, αφού χάνει τη θέση, εξαιτίας της συμπεριφοράς του αφεντικού, συνεχίζει να πιέζεται καθώς δεν βλέπει να ‘χει προοπτικές ανέλιξης στην εταιρεία και φτάνει σε οριακό σημείο.

Dale Arbus (Β) : Εργαζόμενος ως βοηθός ορθοδοντικού ο οποίος σκοπεύει να κάνει οικογένεια με την αγαπημένη του. Είναι τυπικός στην εργασία του και διέπεται από ηθικές αξίες οι οποίες παραβιάζονται από το αφεντικό του, την Julia Harris, που τον παρενοχλεί σεξουαλικά κατ’ εξακολούθηση. Ο ίδιος δυσφορεί με αυτήν την κατάσταση και αρνείται να ενδώσει.

Kurt Buckman (Γ) : Εργάζεται σε μια εταιρεία χημικών και αποτελεί το δεξί χέρι του διευθυντή της εταιρείας. Είναι υπεύθυνος και ηθικός στην εργασία του, άριστος επαγγελματίας, σε σημείο που ο διευθυντής του εκμυστηρεύεται ότι τον προορίζει για αντικαταστάτη του. Με το θάνατο του αφεντικού του, ωστόσο, αναλαμβάνει αντί για αυτόν, ο γιος του αποθανόντος, Bobby Pellitt. Η κατάσταση για αυτόν αλλάζει άρδην μετά από αυτήν την εξέλιξη, αφού δεν μπορεί να συνεργαστεί με το νέο του αφεντικό.

Οι εργοδότες

Dave Harkin (Δ) : Ο διευθυντής στην επιχείρηση όπου εργάζεται ο Α. Είναι καταπιεστικός και χειριστικός με τους υπαλλήλους του, ενώ δεν δείχνει να έχει ηθικούς φραγμούς και σεβασμό για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Χαρακτηριστικά,  με τον υπάλληλό του, Α, ξεδιπλώνει όλα αυτά τα στοιχεία του χαρακτήρα του καθώς εκμεταλλεύεται την εργατικότητά του, χωρίς να του προσφέρει αντίστοιχη ανταμοιβή για τις υπηρεσίες του (ανέλιξη). Ζηλεύει, δε, παθολογικά την σύζυγό του, σε σημείο να φτάσει σε δολοφονία.        

Dr. Julia Harris (Ε) : Είναι ορθοδοντικός σε δική της επιχείρηση και έχει ως βοηθό υπάλληλο τον Β. Διακρίνεται από έλλειψη ηθικών αναστολών καθώς δεν διστάζει να παρενοχλεί συνεχώς τον υπάλληλο της, Β, σεξουαλικά.

Bobby Pellitt (Ζ) : Αναλαμβάνει την διοίκηση της επιχείρησης χημικών του πατέρα του, μετά τον θάνατό του. Δεν δείχνει να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την τύχη της εταιρείας και δεν γνωρίζει πώς να διαχειριστεί αποτελεσματικά τα θέματά της και το έμψυχο δυναμικό της. Παρουσιάζεται προκατειλημμένος απέναντι στους υπαλλήλους του, ακόμη και στην περίπτωση του Γ, παρά την συνεισφορά του στην εταιρεία. Είναι ανήθικος, χρήστης ναρκωτικών ουσιών και δείχνει ως η χειρότερη δυνατή επιλογή για την διαχείριση της εταιρείας, σε σχέση με τον Γ.

Ηθικά διλήμματα

Α: Τα ηθικά διλήμματα τα οποία αντιμετωπίζει είναι τα εξής.

Στην αρχή, εάν ακολουθήσει τις «παράλογες» απαιτήσεις του αφεντικού του (π.χ. να βρίσκεται με απόλυτη χρονική ακρίβεια στην εργασία του, να πιεί ποτό μαζί με το αφεντικό του εν ώρα εργασίας, να εργάζεται ακόμη και εις βάρος των οικογενειακών του υποχρεώσεων), πιστεύει ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ανελιχθεί στην εταιρεία. Εάν δεν τις ακολουθήσει, είναι πιθανό να μην έχει την εύνοιά του και να μην ανταμειφθεί αναλόγως. Ωστόσο, μένει πιστός στις ηθικές του αξίες και τον επαγγελματισμό του συνυπολογίζοντας ότι διατηρεί και μία καλή θέση στην εταιρεία με ικανοποιητικές αποδοχές. Επίσης, βρίσκεται σε δίλημμα εάν θέλει να παραμείνει στην δουλειά του, γιατί, εάν συνεχίσει, θα καταπιέζεται απ’ αόριστον από το αφεντικό του, κι εάν παραιτηθεί, λόγω της οικονομικής κρίσης, είναι πολύ δύσκολο να ξαναβρεί ανάλογο πόστο κι αποδοχές, ιδίως χωρίς την σύσταση του (πρώην) αφεντικού του. 

Β: Τα ηθικά του διλήμματα περιορίζονται στο εάν θα ενδώσει στις επιθυμίες της Harris. Εάν δεν ακολουθήσει αυτά που του προστάζει, κινδυνεύει όχι μόνο να χάσει τη δουλειά του, αλλά και να διαλυθεί η προσωπική του ζωή (αφού τον εκβιάζει ότι  θα πει ψέματα στην αρραβωνιαστικιά του ότι έχουν συνευρεθεί). Εάν ακολουθήσει αυτά που του λέει, θα κρατήσει την δουλειά του, αλλά θα προδώσει τις ηθικές αξίες, τα πιστεύω και την αρραβωνιαστικιά του και θα βρίσκεται πάντα έρμαιο στις επιθυμίες της Harris.

Γ: Τα ηθικά του διλήμματα εμφανίζονται αφού αναλαμβάνει την θέση του διευθυντή ο Bobby Pellitt. Ο τελευταίος τον φέρνει σε δύσκολη θέση όταν του ζητάει να απολύσει δύο υπαλλήλους, δίχως προφανή αιτιολογία, αλλιώς θα χάσει ο ίδιος τη θέση του. Εάν ακολουθήσει την γραμμή του νέου του αφεντικού, θα προδώσει τις εργασιακές του αξίες, αλλά θα κρατήσει, προφανώς, τη δουλειά του. Εάν δεν πράξει αναλόγως, όμως, θα απολυθούν και αυτοί, αλλά και ο ίδιος, ενώ δεν θα αποτελεί ηθικό αντίβαρο (ως δεξί χέρι του αφεντικού) στην εταιρεία.

Α,Β,Γ: Το μεγαλύτερο ηθικό τους δίλημμα πλέον είναι εάν μπορούν και πρέπει να δολοφονήσουν τα αφεντικά τους, έτσι ώστε να εξασφαλίσουν εργασιακή και ψυχολογική ισορροπία. Προφανώς, επειδή κάτι τέτοιο είναι μια ακραία πράξη, το δίλημμα τους είναι ακόμα μεγαλύτερο και δεν γνωρίζουν πως θα πρέπει να δράσουν.

Εάν το πράξουν, είναι προφανές ότι θα επέλθει αυτό που ζητούν. Όμως, θα παραμείνουν με την μνήμη της δολοφονίας τους και θα πρέπει, πλέον, θα ζουν με το γεγονός ότι έχουν δολοφονήσει έναν άνθρωπο. Επίσης, είναι πιθανό, να τους ανακαλύψει η αστυνομία, κι έτσι, να χάσουν την ελευθερία τους.

Εάν δεν το πράξουν, θα διαιωνιστεί αυτή η κατάσταση και θα βρεθούν είτε σε ψυχολογικό αδιέξοδο είτε θα αναγκαστούν να παραιτηθούν και να μην μπορούν πλέον να ξαναβρούν εύκολα δουλειά.   

Τι θα κάναμε στη θέση τους

Μέσα από την ταινία προωθήθηκε η επιλογή της δολοφονίας ως η ιδανική λύση για τους πρωταγωνιστές για να ξεφύγουν από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν από τους ανωτέρους τους, ενώ αποκλείονται ή/και δεν αναφέρονται άλλες πιθανές επιλογές.

Προφανώς η επιλογή της δολοφονίας είναι η πλέον ακραία και σε πραγματικά δεδομένα και καταστάσεις δεν θα ήταν η ενδεδειγμένη για πολλούς ηθικούς και νομικούς λόγους λύση. Επομένως, μας απομένουν επιλογές λιγότερο δραστικές ώστε να ξεφύγουμε από αυτή την κατάσταση, χωρίς να διακινδυνεύεται κάποια ανθρώπινη ζωή ή καριέρα, αφού θα απαιτεί λιγότερο risk taking.

Πλέον, εφόσον δεν μιλάμε για κοινή λύση (στην ταινία: δολοφονία), ας δούμε ξεχωριστά τις περιπτώσεις και τις τυχόν επιλογές που υπάρχουν.

Α: Είναι η πλέον δύσκολη περίπτωση διότι μιλάμε για έναν υπάλληλο που έχει προσφέρει πολλά στην εταιρεία και έχει κάθε δικαίωμα να περιμένει μία τυχόν προαγωγή. Επομένως, οι επιλογές του (σε real-life καταστάσεις) είναι περιορισμένες και τον ζημιώνουν είτε ψυχολογικά (παραμένει στην εταιρεία) είτε οικονομικά (φεύγει από την εταιρεία). Εμείς επιλέγουμε να παραμείνουμε στην εταιρεία, παρά την ψυχολογική πίεση. Τυχόν άλλες επιλογές (όπως π.χ. καταγγελία) είναι μη εφικτές ή/και αναποτελεσματικές.

Β: Η επιλογή του Β είναι η καταγγελία για σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας. Έτσι αν το αφεντικό έβλεπε ότι είμαστε αποφασισμένοι να φτάσουμε στα άκρα ίσως και να διστάσει να φτάσει ξανά σε τέτοιες ακρότητες.

Γ: Εδώ βιώσιμη επιλογή είναι το whistleblowing. Ο Γ μπορεί να καταγγείλει τις πρακτικές της νέας διεύθυνσης που ζημιώνει τόσο το περιβάλλον όσο και την φήμη της ίδιας της εταιρείας (που μέχρι πρότινος ακολουθούσε επιλογές φιλικές προς το περιβάλλον). Επομένως, το σκάνδαλο που θα δημιουργούνταν θα απέτρεπε την διεύθυνση από το να πραγματοποιήσει επιβλαβείς για το περιβάλλον τακτικές στο μέλλον. Πιστεύουμε ότι, όσον αφορά την περίπτωση των δύο υπαλλήλων που ο νέος διευθυντής επιθυμεί χωρίς ουσιαστικό λόγο να απολύσει, η επιλογή μας είναι να αντιταχθούμε στην κίνηση αυτή ακόμα και με κίνδυνο να χάσουμε την θέση μας. Από την πλευρά μας θα επιδιώκαμε μία σοβαρή συζήτηση με το αφεντικό μας προκειμένου να του εξηγήσουμε πως η στάση του δεν αρμόζει στη θέση του και πως ενδεχόμενες ανούσιες τριβές με τους υπαλλήλους θα επηρέαζε αρνητικά την αποδοτικότητα τους και, κατ’ επέκταση, της εταιρείας. Εάν οι παραινέσεις μας, εντέλει, δεν εισακούγονταν από τον διευθυντή ο οποίος έχει ούτως ή άλλως τον τελευταίο λόγο, ίσως και να προχωρούσαμε σε συλλογική αντίδραση ενάντια σε αυτόν με αποχή από την εργασία. 

Horrible Bosses 

[Presentation]

Trailer

Ομάδα: "The Revolutionists" 

Γαργαλάκος Νίκος

Κουτσοχρήστος Αλέξανδρος-Ηρακλής

Φιλιππαίος Παναγιώτης

Γαλούνης Βασίλης-Μιχαήλ

Μενιουδάκης Βασίλης